16.02.18

„Drajwnąć” czy „drajwować” – o języku polskich imigrantów

By Dorota Peszkowska

Język polski jest w szczytowej formie: każdego roku w Wielkiej Brytanii rodzi się 20 tys. dwujęzycznych dzieci; będą naszym mostem, naszą nadzieją

– tymi słowami Edyta Nowosielska, współorganizatorka wydarzenia oraz lektor języka polskiego na Cambridge, otworzyła konferencję „Polish Britain: Multilingualism and Diaspora Community”, która odbyła się 9 lutego na Cambridge.

‘The Polish language is at its prime in this country; 20 thousand bilingual babies are being born each year; they will be our bridges, our hope’: Edyta Nowosielska & @StanleySBill of @CambridgePolish open @meits_owri conference on multilingualism in Polish diaspora @Cambridge_Uni pic.twitter.com/sUFkRSisIw

— Paul Kaye (@PaulKayeEUlangs) February 9, 2018

20 tys. dwujęzycznych dzieci rocznie

W wydarzeniu wzięło udział dwunastu prelegentów z uniwersytetów w Polsce, Szkocji i Anglii. Dr Elwira Grossman z Uniwersytetu w Glasgow mówiła m.in. o różnicy między uczeniem się języków w szkole a w domu rodzinnym i postulowała wprowadzenie nauczania języka polskiego jako obcego do szkockich szkół. Dr Tomasz Bąk z Uniwersytetu w Edynburgu zaprezentował z kolei wyniki ankiety przeprowadzonej wspólnie z Emito.net wśród polskich imigrantów w Wielkiej Brytanii. Celem ankiety było zbadanie nastawienia imigrantów do posługiwania się z dziećmi językiem polskim. Aż 98 proc. badanych popiera mówienie do dzieci w rodzimym języku.

Jednoznaczność wyników, a także temperatura sporów wśród komentujących, sugeruje, że osoby, które nie mówią po polsku do swoich dzieci, wstydziły się do tego przyznać nawet w anonimowym badaniu. Wśród osób, które nie chciały mówić do dzieci po polsku, większość jako powód podawała lęk przed problemami z integracją

– tłumaczy dr Bąk. Uczony chce doprowadzić do zmiany postrzegania wielojęzyczności w UK, tak by postrzegano ją jako wartą spierania normę. Udział w sondzie na Emito.net wzięło ponad tysiąc osób.

„Drajwnąć” czy „drajwować”

Na konferencji mówiono także o zapominaniu języka rodzimego. Dr Zofia Wodniecka z Uniwersytetu Jagiellońskiego prezentowała wyniki badań swojej doktoranki, Joanny Durlik, przeprowadzone m.in. w Edynburgu jesienią 2017 roku. Badania wykazały m.in., że posługiwanie się na co dzień językiem angielskim prowadzi do „hamowania” przez nasze mózgi znajomości polskiego i wprowadzania angielskich struktur zdań nawet, jeśli porozumiewamy się po polsku.

Podobny temat podjął Jan Fellerer z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Feller analizował tzw. ponglisz, czyli dialekt, jakim posługują się polscy imigranci w anglojęzycznych krajach. Feller zaznaczył, że polscy imigranci bardzo często używają angielskich słów, poddając je jednak zasadom polskiej gramatyki, wydobywając z nich nowe odcienie znaczeń. Przykładem była np. różnica między wyrazami „drajwnąć” sugerującym jednokrotną, szybką podwózkę w konkretne miejsce, a „drajwować”, czyli długotrwałą czynnością.

Debatę zorganizowali dr Stanley Bill, wykładowca na katedrze polonistyki na Cambridge oraz Edyta Nowosielska, lektor języka polskiego. Konferencję sfinansowano i zorganizowano w ramach projektu badawczego „Multilingualism: Empowering Individuals, Transforming Societies”(MEITS), prowadzonego przez prof. Wendy Ayres-Bennett z Uniwersytetu w Cambridge.

---